Agricola

Krótka historia górnictwa i eksploracji w Górnim Mieście do 1945 roku

Górne Miasto i jego szersze okolice znane są jako rozległy obszar górniczy, na którym wydobycie prowadzono już w średniowieczu. Centrum tego obszaru stanowił Rýmařov, później Jeseník (dawniej Frývaldov). Najstarsze znane dokumenty świadczące o górnictwie pochodzą z lat 1346 – 1360. Początki wydobycia można jednak datować już na XII wiek, kiedy to odkryto pierwotne złoża galeny srebrnonośnej. Ciągłe zmiany powodują częste zamykanie i odnawianie wydobycia na tym terenie. Na początku XVI w. nastąpił silny rozwój górnictwa. Wraz z dalszym rozwojem górnictwa Ferdynand I zezwala na 1534 mennicę Rýmař i podwyższa kopalnię (Bohaté štice) do rangi wolnego królewskiego miasta górniczego z siedzibą sądu górnego Bergstadt-Hangenstein (Górne Miasto – Skały ), później Bergstadt. Wielki rozkwit górnictwa przypada na lata 1490 – 1510, kiedy wydobywa się najbogatsze partie galeny srebrnonośnej, po czym następuje upadek. Tymczasem jednak wydobycie żelaza rośnie. Na początku XVIII wieku kolejną próbę wznowienia wydobycia podjęto w 1703 r., kiedy to otwarto je w Górne Miasto Sztolnia sw. Antoniego z Padwy.

Wydobywanie odbywa się w krótkich etapach. W tej chwili ruda zawiera 37 g/t Ag i ruda 950 g/t Pb (wg dokumentów Mennicy Królewskiej).

Wielki rozkwit wydobycia srebra w XV i XVI wieku uwarunkowany jest faktem, że rudy wydobywano z bogatych podziemnych złóż. Nagły upadek hutnictwa i wzrost kosztów produkcji to główne przyczyny zaprzestania działalności górniczej pod koniec XVI wieku. W latach 1767 do 1768 odnawiana jest sztolnia sw. Antoniego z Padwy, prace rozpoczynają się od kopania tuneli dziedzicznych o długości ponad 600 m. W górnictwie występuje jednak niekorzystny i trudny, przynoszący straty proces obróbki wydobycia rudy. Zagęszczanie jest również bardzo kosztowne. Dlatego też, pomimo kilku prób kontynuacji wydobycia, ponownie następuje spadek, który trwa około 50 lat. Nowe próby renowacji dzieł rozpoczęto w 1833 roku z inicjatywy burmistrza Górnego Miasta F. Geitnera, ale zakończyły się niepowodzeniem.

Kolejne próby w latach 1834-1840 i 1860-1870 również zakończyły się niepowodzeniem. Jednocześnie jednak rozwija się wydobycie rud żelaza. W 1760 roku otwarto odlewnię koło Karlovic i pierwszy wielki piec w Rýmařovie, jednocześnie kontynuowano zakładanie nowych kopalni rudy żelaza.

Wszystkie dane i pisemne sprawozdania wskazują, że obszar Horní Město – Skály należy do najstarszych i najważniejszych ośrodków górniczych w Jesionikach. Do końca XVI wieku miało miejsce wydobycie srebra, a od XVII wieku, wraz z upadkiem kopalń srebra, rozwinęło się górnictwo rud żelaza. Huta żelaza, zbudowana przez hrabiego Harracha, przeżywa rozkwit dzięki chwilowo prosperującym kopalniom rudy żelaza w okolicach Horníego Města i Rýmařova. Później, ze względu na znaczne koszty w trudnych warunkach, przy zmiennych mocach i jakości rud, następuje ich upadek i ostateczne wyginięcie. Wydobycie zostało całkowicie zatrzymane w 1880 roku.

Źródło: http://www.zdarbuh.cz/reviry/rd-jesenik/strucna-historie-dolovani-a-pruzkumu-v-hornim-meste-do-r-1945/